Czym jest Forum Parlamentów Południowego Bałtyku?
Spotkanie Przewodniczących Sejmików Województwa Zachodniopomorskiego i Pomorskiego oraz Prezydentów Parlamentów Meklemburgii-Pomorza Przedniego oraz Szlezwika- Holsztynu w dniach 25-27 kwietnia 2003 roku w Neubrandenburgu zapoczątkowało długofalową współpracę pomiędzy tymi regionami i nadało nowy wymiar współpracy międzynarodowej pomiędzy organami stanowiącymi władz regionalnych. Konsekwencją uzgodnień było ustanowienie Forum Parlamentów Południowego Bałtyku. I Forum odbyło się w dniach 25-27.04.2004r. w Gdańsku.
Podstawowym celem Forum Parlamentów Południowego Bałtyku jest znalezienie wspólnych interesów i priorytetów dla rozwoju obszaru południowego Bałtyku. Należy podkreślić, że Forum wykorzystuje zasady europejskiej polityki regionalnej w sektorach objętych wspólnym zainteresowaniem partnerów Forum. Partnerzy starają się prowadzić spójną politykę regionalną, z uwzględnieniem regionalnej tożsamości i poszanowaniem różnic. Konsekwencją każdego Forum jest wypracowanie rezolucji, w której zawarte są cele, kierunki działań, apele oraz wytyczne dla organów wykonawczych parlamentów i sejmików oraz instytucji państwowych i organów Unii Europejskiej.
Gospodarzami Forum Parlamentów Południowego Bałtyku są kolejno sejmiki województw oraz parlamenty regionalne. Obecnie uczestnikami jest już siedem parlamentów regionalnych – do naszego grona przystąpiły: Duma Obwodu Kaliningradzkiego, Sejmik Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz Rada Wolnego i Hanzeatyckiego Miasta Hamburg. Tradycją jest również udział przedstawicieli Parlamentu Regionu Skanii w roli obserwatorów
Podczas II Forum Parlamentów Południowego Bałtyku, które odbyło się w dniach 20-21 września 2004 r. w Międzyzdrojach, skoncentrowano się na zagadnieniach dotyczących polityki strukturalnej, turystycznej i młodzieżowej w obszarze południowego Bałtyku. Konsekwencją wielu rozmów było m. in. utworzenie w Szczecinie Sekretariatu ds. Młodzieży Województwa Zachodniopomorskiego.
III Forum Parlamentów Południowego Bałtyku odbyło się we wrześniu 2005 r. w Binz na wyspie Rugii i również tym razem poruszano tematykę polityki turystycznej i młodzieżowej. Nowym elementem było wprowadzenie obszernej tematyki odnośnie zintegrowanej polityki morskiej Unii Europejskiej. W ramach przygotowań do tego obszaru tematycznego ustalono wspólnie utworzenie zespołu roboczego, zadaniem którego było przygotowanie i zorganizowanie dwóch konferencji programowych na temat zintegrowanej polityki morskiej w UE.
IV Forum Parlamentów Południowego Bałtyku zorganizowane zostało w dniach 21-23 maja 2006 r. w Kilonii. Podczas rozmów skoncentrowano się przede wszystkim na zintegrowanej polityce morskiej w regionie Morza Bałtyckiego. Gremium z zadowoleniem przyjęło inicjatywę Komisji Europejskiej, aby Zielona Księga dotycząca przyszłej polityki morskiej stworzyła podstawę zintegrowanej polityki morskiej UE – integracyjny wymiar Zielonej Księgi ma na celu stworzenie dogodnych warunków dla zorientowanego na wzrost, socjalnie i ekologicznie zrównoważonego rozwoju regionu Morza Bałtyckiego.
Podczas V Forum Parlamentów Południowego Bałtyku, które odbyło się w dniach 20-22 maja 2007 r. w Gdyni, obradowano w trzech obszarach tematycznych. Zapewniona została kontynuacja tematyki odnośnie innowacyjnej europejskiej zintegrowanej polityki morskiej. Do obrad wprowadzono również dwa kolejne tematy: przyjazna dla środowiska i konkurencyjna energia oraz zachowanie dziedzictwa kulturowego i jego różnorodności. Zgodnie z podjętą Rezolucją V Forum, podczas VI Forum kontynuowane będą rozmowy dotyczące polityki morskiej oraz pod przewodnictwem Meklemburgii-Pomorza Przedniego poruszane będą kolejne kwestie dotyczące energii odnawialnej.
VI Forum Parlamentów Południowego Bałtyku odbyło się w dniach 19-20 maja 2008 r. w Kołobrzegu. Temat wiodący Forum brzmiał: „Badania naukowe czynnikiem integrującym i szansą rozwoju gospodarczego regionów Południowego Bałtyku”. Nawiązując do tradycji wcześniejszych konferencji, VI Forum Parlamentów umożliwiła zdefiniowanie energetycznych interesów naszych krajów i regionów położonych nad Bałtykiem oraz priorytetów w zakresie nauki i badań w kontekście właściwych instrumentów Unii Europejskiej.
VII Forum Parlamentów Południowego Bałtyku odbyło się w Schwerinie w dniach 5-7 lipca 2009 r. Tematem roboczym był „Wkład Regionu Południowego Bałtyku w europejską strategię dla obszaru Morza Bałtyckiego“. Przygotowania do Forum obejmowały m. in. wypracowanie Stanowiska Forum Parlamentów Południowego Bałtyku w sprawie Strategii UE w Regionie Morza Bałtyckiego i przekazanie Komisji Europejskiej. Do grona uczestników Forum przystąpił Parlament Wolnego Hanzeatyckiego Miasta Hamburg.
VIII Forum Parlamentów Południowego Bałtyku na zaproszenie Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego odbyło się w dniach 21-23 maja 2010 roku w Elblągu. Temat wiodący: „Zrównoważony rozwój obszaru Południowego Bałtyku”. Podczas spotkania przedstawiciele parlamentów debatowali na temat poprawy oraz dalszego rozwoju warunków życia w zgodzie z naturą i z uwzględnieniem kwestii ochrony środowiska w regionach partnerskich. Przeanalizowano i przedyskutowano zagadnienia z zakresu rozwoju, infrastruktury i transportu, planowania przestrzennego na morzu i zintegrowanego zarządzania strefą przybrzeżną, a także rozwoju regionalnego i ochrony środowiska naturalnego. Spotkanie zakończyło się podpisaniem Rezolucji, w której zostały zawarte zapisy istotne dla Województwa Zachodniopomorskiego. Priorytetem była kwestia związana z aktualizacją sieci TEN-T, w ramach której umieszczony został zapis dot. projektu SoNorA. Projekt ten przyczynia się do rozwoju połączeń północ-południe w obrębie południowego Bałtyku. Uczestniczą w nim zarówno polskie, jak i niemieckie regiony oraz podmioty. W rezolucji pojawił się również zapis dotyczący koncepcji „zielonych korytarzy”.
IX Forum Parlamentów Południowego Bałtyku odbyło się w dniach 3-5 lipca 2011 r. w Gdańsku. Gospodarzem tym razem był Sejmik Województwa Pomorskiego. Tradycyjnie Forum poprzedzone było spotkaniami grup roboczych – 18 października 2010 r. w Gdańsku, 31 stycznia 2011 r. w Schwerinie oraz 4 kwietnia 2011 r. w Brukseli. Tematem wiodącym Forum była Strategia Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego, ze szczególnym uwzględnieniem rewizji realizacji Planu Działań. Zakres prac obejmował również istotne tematy horyzontalne jak: finansowanie Strategii, wielopoziomowy system rządzenia oraz przyszłość Europejskiej Wspólnoty Terytorialnej, ze szczególnym naciskiem na politykę sąsiedztwa i partnerstwo z Rosją. Forum było doskonałą okazją, aby usłyszeć wiele ciekawych wykładów odnośnie przebiegu wdrażania Strategii Unii Europejskiej dla Regionu Morza Bałtyckiego, a także spojrzeć na sukcesy, potrzeby i problemy regionów partnerskich, zarówno z płaszczyzny unijnej, rządowej, jak i regionalnej.
X Forum Parlamentów Południowego Bałtyku, które odbyło się w dniach 11-13 marca 2012 zorganizowane zostało przez Parlament Kraju Związkowego Szlezwika-Holsztynu. Debata, której tematem była Strategia Rozwoju Regionu „Południowy Bałtyk 2020", przebiegała według następujących bloków tematycznych:
1. Południowy Bałtyk 2020 – strategie na rzecz innowacji, zrównoważonego rozwoju, edukacji i zatrudnienia,
2. Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego,
3. Reforma funduszy strukturalnych,
4. Rozwój zintegrowany – edukacja, zatrudnienie i sprawy socjalne (na płaszczyźnie transgranicznej),
5. Zrównoważony rozwój – zielona inicjatywa na rzecz wzrostu (Green Growth).
Efektem X Forum Parlamentów Południowego Bałtyku było podpisanie przez parlamenty partnerskie rezolucji: Strategia rozwoju regionu „Południowy Bałtyk 2020", która formułuje potrzebę działań na rzecz rozwoju regionu Południowego Bałtyku w zakresie wybranych obszarów priorytetowych; edukacja i zatrudnienie, zielona inicjatywa na rzecz zrównoważonego wzrostu „green growth", reforma polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Dokument ten przed podpisaniem, został poddany bardzo wnikliwej analizie przez parlamenty partnerskie i dodatkowo jeszcze konsultowany podczas spotkania roboczego, które odbyło się w dniach 27 – 28 lutego br. w Schwerinie.
XI Forum Parlamentów Południowego Bałtyku odbyło się w dniach 2-4 czerwca 2013 r. w Schwerinie. Gospodarzem Forum był Parlament Meklemburgii-Pomorza Przedniego. Udział w spotkaniu wzięło blisko 90 przedstawicieli siedmiu regionów – województwa zachodniopomorskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, krajów związkowych Meklemburgii-Pomorza Przedniego, Szlezwika-Holsztynu, a także Wolnego i Hanzeatyckiego Miasta Hamburg oraz Obwodu Kaliningradzkiego. Obrady, w formie dyskusji panelowej, prezentowały tematykę obejmującą wytyczne zawarte w Strategii Europa 2020, której celem jest stworzenie inteligentnego, zrównoważonego i zintegrowanego wzrostu z celami w 5 dziedzinach: zatrudnienie, innowacja, edukacja, integracja społeczna oraz klimat i energetyka. Stąd tematy wiodące XI Forum, czyli „Energia odnawialna/ Rozbudowa infrastruktury sieciowej”, „Turystyka” oraz „Zintegrowana polityka morska / Blue Growth”, poszerzone o politykę młodzieżową w basenie Morza Bałtyckiego oraz kulturę. Forum poprzedzone było dwoma spotkaniami grup roboczych – dn. 15-16 marca br. w Szczecinie oraz dn. 16-17 maja 2013 r. w Kilonii. Wynikiem spotkań polityków, ekspertów oraz przedstawicieli administracji, a tym samym podsumowaniem kilkumiesięcznej pracy, było wypracowanie rezolucji. Z inicjatywy gospodarza podpisany został również wspólny list, adresowany do wszystkich zaangażowanych w przygotowanie i realizację Programów Operacyjnych w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej.
XII Forum Parlamentów Południowego Bałtyku odbyło się w dn. 19-22.05.2014 w Kaliningradzie. Jego gospodarzem po raz pierwszy była Duma Obwodu Kaliningradzkiego. Temat przewodni Forum „Południowy Bałtyk – nowe centrum turystyki europejskiej” obejmował tematykę z zakresu turystyki z uwzględnieniem obszarów edukacji oraz działań ekologicznych, jako warunku rozwoju turystyki nadbałtyckiej. W ramach przygotowań do Forum odbyły się spotkania zespołów roboczych: 13 grudnia 2013 r. i 28 stycznia 2014 r. w Gdańsku oraz 4 kwietnia 2014 r w Olsztynie. Spotkania miały na celu wypracowanie wspólnego projektu rezolucji, którą w Kaliningradzie oficjalnie podpisali szefowie delegacji wszystkich parlamentów partnerskich Forum. Na wniosek organizatorów wszyscy partnerzy Forum przeprowadzili w swoich regionach konkursu fotograficzny pt.: „Uśmiechy Południowego Bałtyku”. Zwycięskie prace zostały wystawione podczas Forum w Kaliningradzie. Uroczyste podpisanie rezolucji przez szefów delegacji zakończyło XII Forum Parlamentów Południowego Bałtyku. Oficjalnie przekazano symbol Forum następnemu gospodarzowi – Wolnemu i Hanzeatyckiemu Miastu Hamburg. Kolejne Forum zaplanowano na 19-21 kwietnia 2015 r.
XIII Forum Parlamentów Regionalnych Południowego Bałtyku obradowało w dniach 19-21 kwietnia 2015 r. w Hamburgu na temat: „Współpraca świata nauki i szkolnictwa wyższego w regionie Morza Bałtyckiego”. Gospodarzem Forum po raz pierwszy był Parlament Wolnego i Hanzeatyckiego Miasta Hamburg.
Na podstawie debat przeprowadzonych z ekspertami ze wszystkich uczestniczących regionów sformułowano wspólne zalecenia, których celem jest osiągnięcie przez Region Południowego Bałtyku rangi konkurencyjnego regionu naukowego o globalnym zasięgu na arenie międzynarodowej. Mogą one również stanowić doskonały wkład w zakres tematyczny polskiej Prezydencji w Radzie Państw Morza Bałtyckiego (CBSS). Rezolucja końcowa XIII Forum Parlamentów Regionalnych Południowego Bałtyku zawiera rezultaty obrad oraz rekomendacje działań na rzecz rozwoju regionu Południowego Bałtyku w zakresie obranego priorytetowego obszaru tematycznego.
XIV Forum Parlamentów Regionalnych Południowego Bałtyku odbyło się w dn. 12-14.06.2016 r. w Kilonii. Temat przewodni brzmiał „Gospodarka rolno-spożywcza i rybna – innowacyjność i współpraca w Regionie Południowego Bałtyku“. Tym razem Forum Parlamentów zajmowało się społecznymi zagadnieniami gospodarki rolno-spożywczej i rybnej, zrównoważoną produkcją, zdrowym sposobem odżywiania, ochroną praw konsumenta, jak i rozwojem obszarów wiejskich. W oparciu o debaty z ekspertami ze wszystkich zaangażowanych regionów sformułowane zostały wspólne wytyczne dotyczące przyszłości gospodarki rolno-spożywczej i rybnej, które powinny znaleźć odzwierciedlenie w polityce regionalnej, narodowej, europejskiej i międzynarodowej.
Wraz z powołaniem Wspólnoty Europejskiej gospodarka rolno-spożywcza była jednym z pierwszych wspólnych obszarów współpracy, stając się niejako klamrą spinającą wspólną politykę europejską. Gospodarka ta stanowi również priorytetowy obszar polityki we współpracy z regionami Rosji. Gospodarka rolno-spożywcza i rybna wraz z sektorem produkcji i przetwarzania żywności stanowi ważny element siły napędowej wzrostu rozwoju gospodarczego w regionach Południowego Bałtyku.
XV Forum Parlamentów Regionalnych Południowego Bałtyku obradowało w Szczecinie w dniach 28-30 maja br. i tym razem poświęcone było Europejskim Szlakom Kulturowym tym, które istnieją na obszarze Południowego Bałtyku oraz tym, które dzięki Forum i podpisanej rezolucji, mają szansą powstać, wpływając na rozwój przedsiębiorczości młodych i rozwój naszych regionów. Szlaki kulturowe postrzegane są najczęściej przez pryzmat turystyki i zabytków. Tymczasem jest to potężne narzędzie rozwoju regionalnego i szeroko pojętej integracji. Zrozumienie tego jest kluczem otwierającym drzwi do budowania i wzmacniania naszej tożsamości, odkrywania wspólnego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, jego zrozumienia i ochrony.
Parlamenty regionalne Południowego Bałtyku, już w 2004 roku podjęły decyzję o aktywnym włączeniu się w nurt budowania struktur europejskich i poprawy jakości życia narodów zamieszkujących w południowym pasie Morza Bałtyckiego i mogą być dumne, że współpraca między parlamentami przebiega sprawnie, a Forum jest dobrym przykładem na realizację idei „dobrego sąsiedztwa”.
W tym roku, obok stałych członków Forum, udział w spotkaniu wzięła delegacja z Kłajpedy oraz przedstawiciele instytucji europejskich: Konferencji Współpracy Subregionalnej Państw Morza Bałtyckiego, Konferencji Parlamentarnej Morza Bałtyckiego, Rady Państw Morza Bałtyckiego, ponieważ zależało nam, aby poprzez regularną kooperację regiony z obszaru Południowego Bałtyku mogły jeszcze wyraźniej artykułować swoje potrzeby na poziomie parlamentarnym.
XVI Forum Parlamentów Regionalnych Południowego Bałtyku odbyło się w Sile k. Olsztyna dn. 13-15 maja 2018 w gościnnej warmińsko-mazurskiej krainie tysiąca jezior. Temat przewodni brzmiał „Smart specialisations-Smart Regions – inteligentne specjalizacje regionów i ich wkład oraz rola w kreowaniu dynamicznego rozwoju Południowego Bałtyku”. Innowacyjność, rozwój oraz specjalizacje są obecnie istotnym tematem, który stał się również punktem obrad XVI Forum.
W gospodarce światowej coraz częściej kreowane są nowe wartości wokół rozwiązań innowacyjnych w nowych dziedzinach technologicznych i rynkowych, gdzie kluczową rolę odgrywa wiedza. Ważnym aspektem prowadzenia i koordynowania procesów rozwojowych w regionach jest współpraca makroregionalna, która znajduje swoje odzwierciedlenie z jednej strony w przygotowanych przez samorządy regionów strategiach ponadregionalnych, a z drugiej strony w takich inicjatywach jak Forum Parlamentów Regionalnych Południowego Bałtyku. Wybrzeże bałtyckie zyskuje na znaczeniu w wymiarze ekonomicznym, a Region Morza Bałtyckiego ma szansę stać się istotnym czynnikiem równoważącym niestabilność gospodarczą i społeczną południa Europy.
Forum Parlamentów Regionalnych Południowego Bałtyku, jako doskonały przykład współpracy trans granicznej, przyjęło z satysfakcją aktywne włączenie się w prace Forum Regionu Kłajpedzkiego Republiki Litewskiej ze statusem obserwatora oraz uznało za pożądane, aby w Forum uczestniczyły organizacje międzynarodowe, których misją jest zacieśnienie współpracy w regionie i wykorzystywanie potencjału, jaki pojawił się wraz z rozszerzeniem Unii Europejskiej.
Oprac. Monika Goździewska (Biuro Obsługi Sejmiku)
